Zijn rozijnen gezond?

Zijn rozijnen gezond? In dit artikel nemen we de rozijn, oftewel de gedroogde druif, uitgebreid onder de loep en gaan op zoek naar het antwoord op deze vraag. Dat rozijnen gezond zijn, zou je op voorhand best mogen aannemen. Ze zijn tenslotte rijk aan antioxidanten die je lichaam helpen te beschermen tegen allerlei ziektes. In een rozijn zit echter ook veel suiker en is dat nu juist net weer een stuk minder gezond? Lijden je tanden er niet onder, of valt dat wel mee? Het feit dat ze zo lekker zoet zijn, was in de Oudheid al een reden om rozijnen te gaan eten. Wist je trouwens dat de Romein Marcus Gavius Apicius al schreef over het gebruik van rozijnen in verschillende vlees- en visgerechten? Dat deed hij in zijn De re coquinaria dat nu wordt gezien als het ‘eerste kookboek ter wereld’.

De geschiedenis van rozijnen

De rozijn heeft een millennia lange ontwikkeling doorgemaakt voordat het een alledaagse snack werd. Voor de eerste druif en waarschijnlijk ook eerste rozijn moeten we naar Transkaukasië, het gebied dat nu landen als Armenië, Azerbeidzjan en Georgië herbergt. Vanuit hier veroverde de druif stap voor stap de rest van de wereld.

Mesopotamië

Rond 4000 voor Christus werden er in Mesopotamië, het huidige Irak, in het gebied rond de rivieren de Tigris en Eufraat, al volop druiven geteeld. In deze regio ontstonden ook de eerste beschavingen. De mens begon er in die periode achter te komen dat het best slim was om op een plaats te blijven en zelf voedsel te gaan verbouwen in plaats van daarvoor steeds op jacht te moeten gaan. In de leefgemeenschappen die ontstonden werden onder meer bonen geteeld, maar ook verse vruchten als druiven, dadels en vijgen. Dit bleek niet alleen vezelrijke voeding te zijn die lekker smaakte, maar ook ideaal om te drogen, waardoor je ze voor langere tijd kon bewaren.

Betalen met rozijnen

De druiventeelt, en dus ook de consumptie van gedroogde druiven, verspreidde zich vervolgens snel in de regio. Via Egypte en Griekenland kwam de rozijn ook in het Romeinse Rijk terecht. Hier nam de consumptie van deze gedroogde lekkernij een ware vlucht. De Romeinen verwerkten het in verschillende vlees- en visgerechten, zoals beschreven in het kookboek De re coquinaria. Overigens stonden rozijnen niet alleen op het menu. Zo kon je bij de dokter zomaar een recept gebaseerd op rozijnen mee naar huis krijgen. Je kon er hier en daar ook mee betalen en als je een sportwedstrijd won, dan kwam het regelmatig voor dat je werd beloond met een portie rozijnen als prijs.

Rozijnen in Europa en Amerika

Onder invloed van de kruistochten wint de rozijn ook in de rest van Europa aan populariteit. Rond 1300 werd er al flink in gehandeld. Ook ontstaan tijdens de middeleeuwen de eerste kerst- en paasbroden die rijk zijn gevuld met krenten en rozijnen. Via Columbus, die de bemanning op zijn schip onder andere voedde met rozijnen, maakt ook het Amerikaanse continent er kennis mee. Vanaf 1830 maken ondernemers in de Verenigde Staten een begin met de commercialisering van de rozijn. De productie van de droge vruchten neemt gestaag toe en in Californië ontstaat er een heuse rozijnen industrie. Sindsdien zijn deze kleine gerimpelde vruchten niet meer weg te denken en worden zij tot op de dag van vandaag wereldwijd gegeten.

Waarom zijn rozijnen gezond?

Hadden de Romeinen al het idee dat rozijnen gezond waren, tegenwoordig kunnen we dat ook zien aan de verschillende bestanddelen van de rozijn. Zo vind je in dit vezelrijk voedsel onder meer vitamine B, antioxidanten en allerlei mineralen, zoals kalium, ijzer, koper en magnesium. Vooral kalium, dat ook in bananen zit, helpt bij het verlagen van de bloeddruk.

Rozijnen zijn ook rijk aan voedingsstoffen. Een handjevol rozijnen van 40 gram staat gelijk aan 129 kilocalorieën. Rozijnen hebben een lekkere zoete smaak die tijdens het drogingsproces ontstaat. Dat betekent ook dat het suikergehalte, 26 van de 40 gram vrij hoog is. In vergelijking, 1,6 gram van de 40 gram bestaat uit vezels en 1,3 gram uit proteïne. Het vetgehalte is met 0,1 gram laag. Met al die zoetigheid kun je je natuurlijk afvragen of dit nu wel zo’n gezonde snack is.

De voordelen van gedroogd fruit

Wetenschappers hebben zich ook bezig gehouden met de vraag ‘zijn rozijnen gezond?’. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat rozijnen inderdaad een positieve bijdrage kunnen leveren aan de gezondheid.

• Het Amerikaanse wetenschappelijk tijdschrift Journal of Food Science heeft er verschillende artikelen over gepubliceerd. Hierin komt onder andere het positieve effect dat rozijnen hebben op hart- en bloedvaten aan de orde. Ook concludeert het tijdschrift dat het eten van rozijnen de kans op diabetes vermindert. Daarnaast helpen rozijnen de hoeveelheid slechte cholesterol en triglyceriden te verlagen. Dit laatste wordt ook bevestigd door een Amerikaanse studie die de gezondheidseffecten onderzocht van rozijnen eten in combinatie met dagelijks een wandeling maken.
• Je zult misschien denken dat de zoete rozijn slecht is voor je tanden. Dat valt echter reuze mee. In een rozijn zit namelijk de antioxidant linolzuur. Dit zorgt ervoor dat slechte bacteriën, die verantwoordelijk zijn voor tandbederf, zich niet zo makkelijk aan je tanden en tandvlees kunnen hechten.
• Antioxidanten hebben sowieso allerlei positieve gezondheidseffecten. Ze gaan namelijk de strijd aan met vrije radicalen die onder meer de veroorzakers zijn van een ziekte als kanker.
• Rozijnen behoren tot de vezelrijke voeding. Daarom helpen ze bij een goede spijsvertering en stoelgang.
• Uit de resultaten van een onderzoek van de Universiteit van Salamanca (Spanje) blijkt tenslotte dat rozijnen ook van invloed zijn op onze cognitieve functies. Het effect is vooral merkbaar bij ouderen. De onderzoekers lieten een groep personen van 70 jaar of ouder dagelijks 50 gram rozijnen eten. Na afloop bleek dat er onder hen een verbetering zichtbaar was van hun mentale vermogens.

Wat zijn de nadelen van rozijnen?

Rozijnen bevatten behoorlijk wat calorieën en hebben een hoog suikergehalte. Hoewel dat vanwege het aanwezige linolzuur dus niet direct van invloed is op het tandbederf, moet je natuurlijk wel uitkijken voor je gewicht. Juist het feit dat ze veel calorieën bevatten, is dan ook een van de belangrijkste nadelen van de rozijn.

Rozijnen geen vervanger van vers fruit

Tijdens het drogen van de rozijn gaat een deel van de vitamines verloren. Daarom kun je rozijnen ook niet zien als een vervanger van vers fruit. Hoewel ook in vers fruit natuurlijke suikers aanwezig zijn, zit er in een druif veel meer vocht dan in de gedroogde versie. Hierin is de suiker dan ook veel meer geconcentreerd.

Optimaal profijt van rozijnen

Als je rozijnen eet, hou het dan beperkt tot zo’n 40 tot 50 gram per keer. Je ondervindt dan niet de nadelige effecten voor je gewicht, maar je profiteert wel van de voordelen van deze gezonde snack. Zelf vind ik het lekker om de rozijn te gebruiken tijdens het koken. Ze smaken bijvoorbeeld heerlijk in combinatie met doperwten in een romige kip kerrie. Je kunt de rozijn ook uitstekend combineren met vlees. Denk bijvoorbeeld aan een tajine met rundvlees, pruimen en rozijnen, of gehaktbrood met honing, appels en rozijnen.

Ook in maaltijden zonder vlees zijn rozijnen een welkome toevoeging. Probeer bijvoorbeeld eens een appelcompote met gember en rozijn, of voeg tijdens het koken van de spinazie een handvol rozijnen en pijnboompitten toe. Ook in een pastasaus met sardines en ansjovis komen rozijnen en pijnboompitten prima tot hun recht. Zo zijn er nog veel meer mogelijkheden om creatief te koken met rozijnen. Tip: gebruik biologische rozijnen. Dat is een stuk gezonder dan wanneer deze zijn bespoten met bestrijdingsmiddelen.

Zijn rozijnen nu wel of niet gezond?

Het antwoord op deze vraag is ja, maar er moet wel een kleine kanttekening bij geplaatst worden. Zoals je hebt kunnen lezen, bevatten rozijnen best veel suiker. Daar moet je dus mee uitkijken. Te veel rozijnen is niet goed voor de lijn. Als je dagelijks een zak rozijnen zou eten, dan zie je vanzelf de gevolgen als je op de weegschaal staat. Te veel suiker is trouwens sowieso ongezond. Geniet, maar eet ze met mate, is dan ook het advies.

Wanneer je een gezonde snack als rozijnen eet, is dat dankzij de vele goede eigenschappen overigens een verstandige keuze. In ieder geval een stuk beter dan wanneer je snacks met toegevoegde suikers consumeert. Dergelijke producten hebben verder geen enkele toegevoegde waarde voor de gezondheid.

Tenslotte is het belangrijk om je te realiseren dat je de gezondheidseffecten niet moet overdrijven. Rozijnen leveren een positieve bijdrage, maar uiteindelijk bepaalt ook je levensstijl of je wel of niet gezond bezig bent. Van regelmatig een kleine portie rozijnen eten, heb je het meeste profijt bij een gezonde levensstijl. Probeer dan ook gerust eens een gezond recept met rozijnen uit.